02 Th2
Thuyết minh báo cáo tài chính là một phần không thể thiếu trong Báo cáo tài chính doanh nghiệp. Nếu báo cáo tài chính, bảng cân đối kế toán, hay báo cáo kết quả kinh doanh đưa ra các thông tin quan trọng về tình hình tài chính thì thuyết minh BCTC giải thích, cung cấp các thông tin giúp các nhà đầu tư nắm bắt rõ hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp. Kế toán cần hiểu rõ cách thuyết minh, tuân thủ các nguyên tắc kế toán và trình bày bản báo cáo một cách rõ ràng, khoa học.
Mục lục
Thuyết minh báo cáo tài chính là gì?
Thuyết minh báo cáo tài chính (Financial statement footnotes) là một bộ phận không thể tách rời khi lập báo cáo tài chính doanh nghiệp, nhằm giải trình chi tiết hay cung cấp các thông tin còn thiếu trong báo cáo. Thông thường, bản thuyết minh bao gồm các thông tin liên quan đến đặc điểm của doanh nghiệp, phương pháp kế toán, đơn vị tiền tệ sử dụng trong kế toán, các chính sách kế toán áp dụng, hay những thông tin khác mà doanh nghiệp thấy cần thiết cho việc giải trình báo cáo tài chính. Những thông tin này tuy có ý nghĩa quan trọng trong việc đưa ra quyết định quản trị doanh nghiệp nhưng thường không được đưa trực tiếp vào báo cáo tài chính mà được thuyết minh ngoài khi cần để tránh gây nhầm lẫn cho người đọc.
Hướng dẫn làm thuyết minh báo cáo tài chính
Nguyên tắc và cơ sở lập thuyết minh báo cáo tài chính
Thuyết minh báo cáo tài chính phải được trình bày theo đúng chuẩn mực kế toán theo Thông tư 133 – 200 của Bộ tài chính. Thông tư 200 dành cho mọi loại doanh nghiệp, mọi loại thành phần kinh tế trong mọi lĩnh vực. Tuy nhiên thông tư 133 chỉ dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Theo đó, doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tùy chọn một trong hai mẫu thuyết minh chính nhưng cần phải đảm bảo sự thống nhất trong cùng một năm tài chính.
Để lập thuyết minh BCTC, doanh nghiệp cần căn cứ vào tình hình kinh doanh thực tế của doanh nghiệp, bảng cân đối kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, sổ kế toán tổng hợp, sổ kế toán chi tiết, báo cáo tài chính năm trước và các tài liệu liên quan.
Nội dung bản thuyết minh báo cáo tài chính
Nhìn chung, thuyết minh báo cáo tài chính của mọi loại hình doanh nghiệp đều phải bảo đảm 6 nội dung chính như đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp; kỳ kế toán và đơn vị tiền tệ dùng trong kế toán; các chính sách kế toán áp dụng; thông tin bổ sung cho Báo cáo tài chính doanh nghiệp; và thông tin khác. Tuy nhiên, nội dung cụ thể bên trong mỗi phần sẽ được thay đổi tùy theo từng doanh nghiệp. Ví dụ, thuyết minh BCTC công ty TNHH sẽ có hình thức sở hữu vốn hay cấu trúc doanh nghiệp khác với công ty nhà nước. Doanh nghiệp có thể tham khảo mẫu thuyết minh dưới đây để đảm bảo cung cấp đầy đủ 6 nội dung cho bản báo cáo theo quy chuẩn.
- Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp: Trong mục này, doanh nghiệp nêu rõ hình thức sở hữu vốn (công ty nhà nước, công ty TNHH, hay doanh nghiệp tư nhân), lĩnh vực và ngành nghề kinh doanh, chu kỳ sản xuất kinh doanh, đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp, và cấu trúc doanh nghiệp (danh sách công ty con và đơn vị trực thuộc).
- Kỳ kế toán và đơn vị tiền tệ dùng trong kế toán: Doanh nghiệp ghi rõ kỳ kế toán theo năm dương lịch và đơn vị tiền tệ sử dụng.
- Chuẩn mực và chế độ kế toán áp dụng: Doanh nghiệp nêu rõ chế độ kế toán doanh nghiệp áp dụng cũng như báo cáo có tuân thủ các quy định và chuẩn mực kế toán Việt Nam hay không. Trong trường không áp dụng chuẩn mực kế toán, doanh nghiệp cần phải nêu rõ trong thuyết minh báo cáo tài chính.
- Các chính sách kế toán áp dụng: Doanh nghiệp trình bày các nguyên tắc kế toán dùng trong báo cáo như các loại tỷ giá hối đoái dùng trong kế toán, nguyên tắc xác định lãi suất thực tế, nguyên tắc ghi nhận các khoản tiền, nguyên tắc kế toán khoản đầu tư, v.v.
- Thông tin bổ sung cho Báo cáo tài chính doanh nghiệp: Trong phần này, doanh nghiệp sẽ phải phân tích số liệu chi tiết cho các hạng mục trong Bảng Cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Doanh nghiệp cần đảm bảo số liệu được dẫn đúng từ báo cáo tài chính doanh nghiệp và trình bày dễ đối chiếu giữa các kỳ.
- Thông tin khác: Doanh nghiệp trình bày các thông tin quan trọng khác ngoài thông tin đã được trình bày ở những mục trên. Doanh nghiệp cần đưa ra những biểu mẫu thông tin phù hợp để giúp người đọc dễ dàng so sánh, đối chiếu.
Đối với trường hợp cần cung cấp thông tin cho nhà đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp cần dịch và cung cấp bản thuyết minh báo cáo tài chính tiếng Anh theo đúng yêu cầu. bản Thuyết minh bằng tiếng Anh về cơ bản vẫn bao gồm các nội dung chính đã được đề cập trong thuyết minh báo cáo mẫu.
Hướng dẫn nộp thuyết minh báo cáo tài chính
Bước 1: Truy cập vào trang thuedientu.gdt.gov.vn và đăng nhập vào hệ thống, trong đó tên đăng nhập là mã số thuế (MST) của doanh nghiệp.
Bước 2: Tra cứu tờ khai báo cáo tài chính đã nộp bằng cách vào mục “Tra cứu”, chọn báo cáo tài chính trong phần “Tờ khai”, sau đó ấn “Tra cứu”.
Bước 3: Sau khi kết quả hiển thị, bấm vào cột “Gửi phụ lục” để tải thuyết minh báo cáo tài chính lên.
Bước 4: Sau khi chọn phụ lục, hệ thống sẽ yêu cầu chữ kí điện tử. Trong quá trình ký điện tử, doanh nghiệp sẽ phải nhập mã pin của Token.
Lưu ý, thuyết minh BCTC phải được kết xuất dưới dạng excel hoặc word.
Phần mềm hỗ trợ lập thuyết minh báo cáo tài chính
Việc lập thuyết minh báo cáo tài chính yêu cầu thông tin chính xác về tình hình tài chính của công ty cũng như số liệu từ báo cáo các năm trước. Do vậy, doanh nghiệp cần có hệ thống quản lý thông tin đáng tin cậy để giảm thiểu sai sót trong quá trình làm báo cáo.
Hệ thống SimERP cung cấp những công cụ kế toán như phần mềm giúp giảm thiểu những sai sót trong quá trình tính toán và nhập số liệu. Ngoài ra, với SimERP, mọi thông tin đều được lưu trữ trên hệ thống. Người làm báo cáo có thể dễ dàng truy cập thông tin từ Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ hay những tài liệu liên quan từ những năm trước. Việc trao đổi thông tin cũng trở nên dễ dàng hơn với SimERP.
Lời kết
Thuyết minh báo cáo tài chính cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định kế toán. Về cơ bản, doanh nghiệp cần cung cấp đầy đủ thông tin về đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp, kỳ kế toán và đơn vị tiền tệ dùng trong kế toán, chuẩn mực kế toán áp dụng, các chính sách kế toán áp dụng, và thông tin bổ sung cho báo cáo tài chính doanh nghiệp. Việc nộp thuyết minh BCTC được thực hiện thông qua trang thuế điện tử và nộp sau báo cáo tài chính. Hy vong qua bài viết này, bạn đọc đã nắm được những thông tin cơ bản thuyết minh BCTC.
