24 Th2
Thuế thu nhập cá nhân có vai trò quan trọng đối với từng cá thể nói riêng và cả xã hội nói chung. Loại thuế này phản ánh tính công bằng trong phân chia thu nhập trong xã hội. Do đó mức thuế phải nộp của mỗi người sẽ khác nhau tùy thuộc vào thu nhập cũng như các khoản giảm trừ. Hãy tìm hiểu vai trò và cách tính loại thuế này qua bài viết nhé.
Mục lục
Thuế thu nhập cá nhân là gì?
Thuế thu nhập cá nhân là khoản tiền trích từ lương hoặc khoản thu nhập khác mà người lao động phải nộp cho ngân sách nhà nước. Trong tiếng Anh, thuế thu nhập cá nhân được gọi là Personal income tax. Tuy khác nhau về ngôn từ nhưng bản chất của loại thuế này không thay đổi dù dịch ra tiếng Anh hay tiếng Việt. Việc thu thuế được xây dựng trên nguyên tắc công bằng, do đó nó không đánh vào những người có thu nhập thấp. Đối tượng phải nộp loại thuế này bao gồm các cá thể cư trú tại Việt Nam hoặc những người không cư trú tại Việt Nam nhưng có thu nhập chịu thuế. Đối với đối tượng cư trú, thu nhập chịu thuế bao gồm cả thu nhập phát sinh trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam.
Vai trò của thuế thu nhập cá nhân
Việc thu thuế có vai trò quan trọng đối với cả xã hội và bản thân người nộp thuế. Trước hết, đây là một nguồn thu quan trọng trong ngân sách nhà nước. Ngoài ra, nó còn có ý nghĩa làm giảm khoảng cách giàu nghèo trong xã hội. Trong nền kinh tế thị trường, sự phân chia giai cấp giàu nghèo là một trong những vấn đề xã hội đáng được quan tâm. Do vậy việc đặt ra mức thuế khác nhau cho từng mức thu nhập khác nhau sẽ giúp đảm bảo sự công bằng trong xã hội. Hơn nữa, thuế thu nhập còn có tác dụng điều tiết vĩ mô, kích thích tiết kiệm và đầu tư theo hướng có lợi cho xã hội. Khi xã hội phát triển ổn định và bền vững thì mỗi người cũng sẽ được hưởng lợi ích.
Tuy nhiên, nhiều người do chưa hiểu rõ vai trò của loại thuế này, dẫn đến việc họ tìm cách lách luật hoặc không đóng thuế thu nhập cá nhân. Trong trường hợp này, các doanh nghiệp và các bộ ban ngành liên quan đóng vai trò quan trọng trong việc báo cáo, kiểm soát và xử lý các trường hợp vi phạm. Nhưng hơn hết, nhà nước vẫn cần nâng cao nhận thức của người dân để người dân tự giác trong việc đóng thuế.
Thuế thu nhập cá nhân tính như thế nào?
Về cơ bản, mức thuế phải nộp được tính bằng cách lấy thu nhập tính thuế nhân thuế suất. Dựa trên văn bản thuế thu nhập cá nhân mới nhất 2021 (theo luật), có 3 cách tính thuế suất dành cho 3 đối tượng khác nhau như sau:
- Khấu trừ theo biểu thuế lũy tiến từng phần: Dành cho đối tượng cư trú ký hợp đồng lao động 3 tháng trở lên
- Khấu trừ 10%: Dành cho đối tượng cư trú ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng
- Khấu trừ 20%: Dành cho đối tượng không cư trú
Thuế thu nhập cá nhân có bao nhiêu loại?
Do loại thuế này có cách tính khác nhau cho từng nhóm người khác nhau nên sẽ có nhiều độc giả gặp khó khăn khi không biết mình phải đóng thuế TNCN bao nhiêu. Sau đây sẽ là các mức đóng thuế theo 4 nhóm.
Thuế TNCN thử việc
Đối với đối tượng thử việc, mức thuế phải đóng sẽ được tính theo cách tính thứ 2 là khấu trừ 10% trên tổng thu nhập trước thuế do hợp đồng thử việc có thời hạn dưới 3 tháng. Ví dụ, với người có mức lương là 15 triệu đồng/ tháng, mức thuế phải trả sẽ tương đương với 10% của 15 triệu là 1,5 triệu. Do do, mức lương thực nhận sau thuế là 13,5 triệu.
Thuế TNCN từ 3 tháng trở lên
Đối với người ký hợp đồng từ 3 tháng trở lên, cách tính thu nhập cá nhân sẽ dựa trên biểu thuế lũy tiến từng phần. Theo đó, biểu thuế lũy tiến được chia thành 7 bậc như sau:
- Thu nhập tính thuế là 5 triệu/ tháng hoặc 60 triệu/ năm, thuế suất tương ứng là 5%
- Thu nhập tính thuế trên 5 đến 10 triệu đồng hoặc trên 60 đến 120 triệu/ năm, thuế suất tương ứng là 10%
- Thu nhập tính thuế trên 10 đến 18 triệu đồng hoặc trên 120 đến 216 triệu/ năm, thuế suất tương ứng là 15%
- Thu nhập tính thuế trên 18 đến 32 triệu đồng hoặc trên 216 đến 384 triệu/ năm, thuế suất tương ứng là 20%
- Thu nhập tính thuế trên 32 đến 52 triệu đồng hoặc trên 384 đến 624 triệu/ năm, thuế suất tương ứng là 25%
- Thu nhập tính thuế trên 52 đến 80 triệu đồng hoặc trên 624 đến 960 triệu/ năm, thuế suất tương ứng là 30%
- Thu nhập tính thuế trên 80 triệu đồng hoặc trên 960 triệu/ năm, thuế suất tương ứng là 35%
Thuế thu nhập cá nhân người nước ngoài
Đối với người nước ngoài làm việc tại Việt Nam, loại thuế này sẽ được tính bằng cách lấy thu nhập chịu thuế nhân với thuế suất là 20%. Trong đó, thu nhập chịu thuế của người không cư trú được tính tương tự như với người cư trú. Ví dụ, người không cư trú có mức lương là 18 triệu đồng thì mức thu nhập chịu thuế là 7 triệu đồng. Theo đó, mức thuế phải nộp sẽ tương ứng với 10% của 7 triệu là 700,000 VND.
Thuế thu nhập cá nhân doanh nghiệp nộp thay
Trong trường hợp doanh nghiệp ký hợp đồng lao động quy định tiền lương trả cho nhân viên không bao gồm thuế TNCN, kế toán thuế của doanh nghiệp cần phải cung cấp nộp đầy đủ hồ sơ, chứng từ về việc đã nộp thuế thay nhân viên.
Hoàn thuế thu nhập cá nhân là gì?
Bên cạnh các khoản thu nhập tính thuế, luật cũng đưa ra quy định về các trường hợp được khấu trừ thuế dành cho những đối tượng có điều kiện khó khăn. Chính sách này giúp đảm bảo an sinh xã hội cũng như tạo điều kiện hỗ trợ người lao động trang trải cuộc sống.
Thuế thu nhập cá nhân giảm trừ gia cảnh
Trước 7/2020, mức thuế giảm trừ gia cảnh được quy định là 9 triệu đồng/tháng cho mỗi cá thể, tương đương với 108 triệu/ năm. Tuy nhiên sau 7/2020, mỗi người được miễn thuế cho 11 triệu/ tháng tương đương 132 triệu đồng/ năm. Trong trường hợp người nộp thuế có thu nhập từ nhiều nguồn, thì chỉ được chọn giảm trừ gia cảnh cho bản thân tại 1 công ty.
Thuế thu nhập cá nhân người phụ thuộc
Người có thu nhập từ 11 triệu trở lên và có người phụ thuộc sẽ phải đăng ký với doanh nghiệp. Doanh nghiệp sau khi tổng hợp lại sẽ nộp tờ khai đăng ký thuế và tờ khai đăng ký người phụ thuộc cho cơ quan thuế. Đối với đối tượng có thu nhập dưới 11 triệu sẽ không phải đăng ký người phụ thuộc. Mỗi người phụ thuộc được giảm trừ 4,4 triệu đồng Việt Nam. Theo đó, người phụ thuộc cần đáp ứng đầy đủ 1 trong hai yêu cầu sau:
- Chưa thành niên, tàn tật hoặc không có khả năng lao động
- Người không có thu nhập hoặc thu nhập không vượt mức quy định như con học đại học, bố mẹ già, vợ chồng không có khả năng lao động.
Lời kết
Việc đóng thuế thu nhập cá nhân đóng vai trò quan trọng đối với người lao động và xã hội. Từng cá thể trong xã hội cần hiểu rõ vai trò của nó để thực hiện nghiêm túc việc đóng thuế. Mỗi người sẽ có mức thuế khác nhau tùy thuộc vào thu nhập và thời hạn hợp đồng. Thu nhập càng cao thì mức thuế phải đóng sẽ càng cao. Tuy nhiên, nhà nước luôn tạo điều kiện hỗ trợ hoàn thuế cho những đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt.
