Chuyển đổi số y tế: Thực trạng, Giải pháp và Lợi ích 2022

Y tế và chăm sóc sức khỏe là một trong những ngành lâu đời nhất, ra đời nhằm phục vụ những nhu cầu căn bản của con người. Qua thời gian, đây cũng là một trong những lĩnh vực có trình độ phát triển khoa học công nghệ ở mức cao, đồng thời liên tục cải tiến để đáp ứng những thay đổi không ngừng trong nhu cầu xã hội. Tuy nhiên, do thời gian gần đây, sự bùng nổ của đại dịch covid khiến cho công việc của các y bác sĩ trở nên quá tải. Các ngành nghề kinh doanh khác nhau đang dần chuyển mình để thích nghi với thời đại số mới. Do vậy, khái niệm chuyển đổi số đã được sinh ra. Vậy câu hỏi đặt ra là liệu một mô hình truyền thông như y tế liệu có thể chuyển đổi số? Cùng tìm hiểu về y tế nói chung và chuyển đổi số y tế nói riêng trong bài viết này nhé.

Thực trạng chung chuyển đổi số y tế Việt Nam

Tốc độ tăng trưởng mạnh

Theo thống kê năm 2018, tổng doanh thu các sản phẩm tại thị trường chăm sóc sức khỏe Việt Nam vào khoảng 17,4 tỷ USD và dự báo thị trường y tế – chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ ở mức hai con số. Tốc độ tăng trưởng luỹ kế đến năm 2021 sẽ duy trì ở mức 12,5%. Mức chi cho dịch vụ y tế – chăm sóc sức khỏe trung bình đầu người cũng tăng khoảng 2 – 3 lần trong vòng 10 năm, giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2027.

Các cơ sở y tế tuyến trung ương chưa được phân bố đồng đều

Tầng lớp trung lưu tại Việt Nam đang có xu hướng tăng, từ đó dẫn đến nhu cầu chăm sóc sức khỏe tại các vùng miền cũng tăng theo. Tuy nhiên, các bệnh viện chuyên khoa lại tập trung nhiều ở những thành phố kinh tế thay vì các tỉnh, gây ra nhiều trở ngại trong việc đi lại cho bệnh nhân không cư trú trong thành phố. Điều này đặc biệt còn gây ra rất nhiều khó khăn cho các bệnh nhân không thể di chuyển vì điều kiện bệnh lý.

Số lượng y, bác sĩ còn thấp

Tỷ lệ y, bác sĩ trên một vạn dân ở Việt Nam là 8,6 tính tới năm 2018, thấp hơn từ 4 – 9 lần so với các nước phát triển. Vì vậy, việc đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe với chất lượng mà bệnh nhân mong muốn còn khá nhiều hạn chế.

Trình độ khám chữa bệnh còn chênh lệch

Sự chênh lệch về trình độ chuyên môn giữa các bác sĩ tuyến trung ương và tuyến tỉnh khiến người bệnh có xu hướng phải tìm đến các trung tâm y tế lớn để khám chữa bệnh. Đây được xem là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng quá tải cho toàn bộ hệ thống y tế tuyến đầu do phần lớn các bệnh viện thường tập trung tại các thành phố lớn, trung tâm kinh tế.

Giải pháp chuyển đổi số cho vấn đề còn tồn đọng trong ngành y tế

Một giải pháp giúp giải quyết tất cả các vấn đề nếu trên là chuyển đổi số trong y tế và đặc biệt là công nghệ khám chữa bệnh từ xa. Mô hình tư vấn, khám chữa bệnh từ xa sẽ không làm thay đổi bản chất quá trình giao tiếp giữa bác sĩ và bệnh nhân. Nhờ vào các công cụ hỗ trợ dựa trên công nghệ số, quá trình thăm khám bệnh sẽ trở nên tiện lợi hơn.

Mô hình khám bệnh từ xa có thể được chia thành nhiều loại giải pháp khác nhau, mỗi giải pháp sẽ bao gồm những chức năng và lợi ích chuyên biệt từ đó mang lại giá trị cao nhất cho bệnh nhân cũng như bệnh viện và các doanh nghiệp y tế. Cùng tìm hiểu những chương trình chuyển đổi số ngành y tế cụ thể dưới đây.

Chuyển đổi số y tế với hệ thống khám bệnh từ xa

Dịch vụ y tế từ xa là dịch vụ y tế được cung cấp bằng phương pháp tương tác qua hệ thống âm thanh và hình ảnh điện tử giữa những bệnh nhân và bệnh viện không ở cùng một địa điểm. 

Dịch vụ này bao gồm việc tư vấn, khám bệnh từ xa, chỉ định cận lâm sàng, kê đơn thuốc điện tử, cung cấp tài liệu hướng dẫn bệnh nhân…

Lợi ích của việc sử dụng hệ thống khám bệnh từ xa 

• Tiết kiệm thời gian

Nếu lựa chọn dịch vụ này, người bệnh sẽ không phải nghỉ làm cả buổi để khám bệnh, không cần lãng phí thời gian di chuyển, không phải ngồi trong phòng chờ đợi lâu.

• Tiết kiệm chi phí

Khi đăng ký khám bệnh từ xa, bạn sẽ chỉ cần ngồi ở nhà và được tư vấn, khám chữa, chẩn đoán cận lâm sàng, bạn sẽ không mất chi phí đi lại, ăn uống hay thậm chí ngủ nghỉ như khi khám bệnh trực tiếp tại các bệnh viện tuyến trung ương.

• Phương pháp tối ưu nhất trong thời kỳ đại dịch

Việc khám bệnh từ xa giúp bạn giảm bớt nguy cơ bị mắc COVID-19 từ các bệnh nhân cùng xếp hàng thăm khám tại các bệnh viện. Đồng thời, những người có triệu chứng nghi ngờ mắc COVID-19 như ho khan và sốt (hay mệt mỏi, khó thở hoặc mất cảm giác mùi vị) có thể được thăm khám nhanh qua video với bác sĩ mà không cần đến bệnh viện.

Quá trình khám bệnh qua hệ thống khám bệnh từ xa diễn ra như thế nào?

Khi đặt lịch hẹn, bệnh nhân sẽ được chọn thời gian tư vấn từ 20, 30, 40 hoặc 60 phút. Để quản lý và sắp xếp cuộc hẹn với bệnh nhân, các bệnh viện thường kiểm soát khá nghiêm ngặt về vấn đề thời gian, chỉ có y tá, bác sĩ mới có quyền kéo dài thời gian tư vấn vì lý do y khoa, tuy nhiên sẽ không kéo dài quá vài phút.

Bệnh nhân, bác sĩ hoặc y tá, sẽ ở trên màn hình máy tính tại mỗi điểm kết nối trong buổi tư vấn. Khi bắt đầu tư vấn, mọi người sẽ tự giới thiệu về bản thân. Bệnh nhân sẽ được hỏi một vài câu hỏi liên quan đến thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ và tuổi tác. Bác sĩ hoặc y tá sẽ giải thích ngắn gọn về cách hoạt động của dịch vụ tư vấn khám bệnh từ xa, sau đó sẽ hỏi bệnh nhân các câu hỏi tương tự như khám bệnh trực tiếp và cũng có thể cần quan sát các bộ phận trên cơ thể của bệnh nhân hoặc yêu cầu người bệnh thực hiện một số động tác.

Trong quá trình tư vấn, người bệnh có thể gửi các báo cáo y khoa hoặc hình ảnh để bác sĩ có thể tham khảo trên máy tính.

Lưu ý: Không phải tất cả các trường hợp bệnh nhân đều phù hợp với dịch vụ tư vấn, khám chữa bệnh từ xa. Dịch vụ này chỉ đặc biệt hữu ích cho những người bệnh ở xa, các bệnh nhân già yếu, bệnh nhân đi lại, di chuyển khó khăn, bệnh nhân phải tái khám sau khi phẫu thuật hoặc bệnh nhân có các bệnh mãn tính.

Chuyển đổi số y tế với hệ thống chăm sóc sức khỏe 

COVID-19 đã tác động mạnh mẽ, thay đổi hoàn toàn hệ thống chăm sóc sức khỏe nhằm hoạt động phục vụ cho bệnh nhân. Đại dịch cũng mở ra quá trình chuyển đổi số trong y tế lâu dài, tiêu biểu là hệ thống chăm sóc sức khỏe với mục tiêu cuối cùng vẫn là “lấy bệnh nhân làm trung tâm”. 

Lợi ích của hệ thống chăm sóc sức khỏe điện tử

Các phần mềm hệ thống chăm sóc sức khỏe điện tử ra đời nhằm mục đích đảm bảo mỗi công dân đều được truy cập thông tin y tế bất cứ ở đâu và bất cứ khi nào . Đây là một cơ hội tuyệt vời để hỗ trợ chăm sóc cá nhân, giúp người dân đưa ra quyết định, nâng cao chất lượng và an toàn của dịch vụ thăm khám sức khỏe, giảm thiểu sự lãng phí và không hiệu quả trong quy trình chăm sóc sức khỏe đồng thời cải thiện tính liên tục và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Cụ thể:

Hệ thống chăm sóc sức khỏe điện tử giúp chia sẻ dữ liệu tốt hơn

Khi mọi thông tin đều được cập nhật và lưu trữ trên một nền tảng duy nhất, người dùng có thể dễ dàng tra cứu và chia sẻ dữ liệu liên quan đến các vấn đề sức khỏe. Không những thế, trong thời kỳ đại dịch, người dân có thể kê khai thông tin y tế tại nhà giúp các cơ quan quản lý dễ dàng theo dõi và nắm bắt thông tin dịch tễ.

Truy cập dễ dàng

Người dân có quyền truy cập vào các thông tin tóm tắt về lịch sử bệnh tật, thuốc men, kết quả xét nghiệm đồng thời cung cấp thông tin quan trọng để đưa ra quyết định về việc chăm sóc sức khỏe của họ. Các hồ sơ sức khỏe luôn có sẵn trên phạm vi toàn quốc và người bệnh có thể cho phép các chuyên gia y tế trên cả nước truy cập vào hồ sơ bệnh án của họ. Ngoài ra, người dân có quyền truy cập vào một loạt các nguồn thông tin y tế chuẩn xác, nơi có thể cập nhật những diễn biến toàn cầu, đặc biệt là trong cuộc khủng hoảng COVID-19.

Hướng tới trải nghiệm chăm sóc sức khỏe được cá nhân hóa hơn 

Khi hồ sơ bệnh án và các thông tin cá nhân của người bệnh được lưu trữ trên một nền tảng duy nhất, các bác sĩ sẽ không mất thời gian để tìm hiểu và chẩn đoán. Ngoài ra, các công cụ y tế kỹ thuật số cho phép các bác sĩ, y tá điều trị cho bệnh nhân từ khoảng cách an toàn mà không ảnh hưởng đến hiệu quả của việc khám chữa bệnh. 

Xu hướng công nghệ định hình các nền tảng chăm sóc sức khỏe điện tử

Theo Bain Telemedicine, các nền tảng y tế kỹ thuật số ở Indonesia, Singapore và Australia đã tăng cường hoạt động do các biện pháp giãn cách xã hội của các quốc gia. Các chương trình chuyển đổi số y tế với các công cụ hiện đại đã phần nào nâng cao năng lực của hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng trong khi vẫn giữ an toàn khi bệnh nhân và bác sĩ tương tác.

Theo dõi bệnh nhân từ xa tốt hơn với hệ thống RPM

Nếu có nhiều người đăng ký khám bệnh từ xa, các bác sĩ sẽ cần một phương pháp hiệu quả để thu thập các triệu chứng bệnh quan trọng. Do đó dịch vụ theo dõi bệnh nhân từ xa (RPM) xuất hiện. Tất cả các thiết bị đo huyết áp được kết nối internet, máy đo đường huyết, nhiệt kế IoT, cảm biến oxy trong máu trong các thiết bị đeo tay và các thiết bị theo dõi giấc ngủ đều có thể cung cấp dữ liệu cho RPM.

Các công cụ RPM cho phép các bác sĩ và y tá theo dõi dữ liệu bệnh nhân theo thời gian thực. Với hệ thống chăm sóc sức khỏe điện tử phát triển và hồ sơ sức khỏe điện tử (EHRs), thì việc quản lý dữ liệu bệnh nhân trở nên quan trọng hơn trong tương lai.

Cải thiện kết nối Wifi và mạng di động

Vào năm 2022, ​​các dịch vụ chăm sóc sức khỏe được dự báo sẽ sử dụng các thiết bị không dây để kết nối mọi thứ, từ việc theo dõi bệnh nhân đến liên lạc và hệ thống an ninh. Cải thiện kết nối Wifi và mạng không dây sẽ là chìa khóa để thực hiện mục tiêu này.

Wifi và mạng không dây phải hoạt động mọi lúc, mọi nơi, đó là lý do tại sao nhiều cơ sở hay tổ chức y tế hiện đang dựa vào nền tảng tự động hóa và trí tuệ nhân tạo nhằm giám sát mạng, cung cấp khả năng hiển thị theo thời gian thực và tự động cảnh báo cho hệ thống quản lý thông tin bất kỳ vấn đề nào có thể xảy ra. Với hàng ngàn thiết bị được kết nối, hệ thống mạng tạo ra nhiều dữ liệu hơn để người dùng có thể phân tích trong thời gian thực. Cải thiện kết nối Wifi và mạng di động cũng được xem là một mục tiêu khi các quốc gia tiến hành chuyển đổi số y tế.

Vận hành máy học và trí tuệ nhân tạo

Art Papier, đồng sáng lập công ty công nghệ VisualDx cho biết, năm 2020 thực sự đánh dấu một bước ngoặt của trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc chăm sóc sức khỏe. Xu hướng này xuất hiện dưới dạng các chatbot cơ bản và máy sàng lọc triệu chứng trong những giai đoạn đầu của đại dịch COVID-19. Papier cho biết, những công cụ này đã nâng cao vai trò quan trọng của AI, giúp thúc đẩy việc áp dụng AI vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và chuyển đổi số y tế năm 2022.

Các công cụ trí tuệ nhân tạo giúp hợp lý hóa việc chăm sóc từ xa và mở rộng các dịch vụ theo yêu cầu. Đồng thời, trí tuệ nhân tạo cũng có thể hỗ trợ người dân trong quá trình đăng ký bảo hiểm y tế. Công nghệ học máy (machine learning) đã có tác động to lớn đến chăm sóc sức khỏe trong năm 2020 và xu hướng đó được dự báo sẽ tiếp tục vào năm 2022 bằng cách cung cấp nhiều công cụ hơn để điều trị người bệnh thông qua y tế từ xa.

Sử dụng công nghệ để chăm sóc sức khỏe tâm thần

Đại dịch COVID-19 cho thấy việc sử dụng công nghệ có thể giúp mọi người đối phó với căng thẳng và lo lắng. Do đó, các ứng dụng trị liệu kỹ thuật số được phát triển để giải quyết những phản ứng cảm xúc, tình trạng căng thẳng, lo lắng hoặc rối loạn sau chấn thương.

Trong vòng 5 năm tới, phần lớn các trường học tại các quốc gia phát triển sẽ sử dụng các giải pháp sức khỏe kỹ thuật số như một phần của hệ sinh thái. Họ đánh giá cao khả năng tiếp cận kỹ thuật số đối với vấn đề sức khỏe, trong khi học sinh yêu thích sự riêng tư, tiện lợi và cá nhân hóa.

Chuyển đổi số y tế với kê đơn thuốc điện tử

Đơn thuốc điện tử cũng là một trong những chiến lược của kế hoạch chuyển đổi số y tế. Kê đơn thuốc điện tử sẽ khắc phục tình trạng tái bán các loại thuốc men chỉ được bán khi có đơn, đặc biệt là kháng sinh và thuốc kiểm soát đặc biệt. Ngoài ra, với hệ thống kê đơn thuốc điện tử, đơn vị quản lý có thể thống kê, tổng hợp và phân tích việc kê đơn nhằm truy xuất nguồn gốc và trách nhiệm từng tổ chức, cá nhân trong trường hợp vi phạm.

Không những thế, trên cơ sở dữ liệu của kho đơn thuốc điện tử có thể tạo ra báo cáo đánh giá chính xác về tình trạng sức khỏe của người dân cũng như hướng dẫn chẩn đoán và điều trị của Bộ Y tế, đưa tới dự báo tình trạng, xu hướng bệnh tật, nhu cầu sử dụng thuốc của người dân trong hệ thống khám chữa bệnh.

Lợi ích của đơn thuốc điện tử

• Cung cấp sự lựa chọn tốt hơn cho bệnh nhân.
• Việc kê đơn và cấp phát thuốc trở nên hiệu quả hơn.
• Có thể giảm thiểu các lỗi kê đơn.
• Loại bỏ nhu cầu xử lý và lưu trữ đơn thuốc giấy.
• Hỗ trợ các dịch vụ y tế kỹ thuật số như hệ thống theo dõi sức khỏe từ xa để đảm bảo việc chăm sóc bệnh nhân được diễn ra liên tục.
• Đảm bảo sự riêng tư của bệnh nhân và tính toàn vẹn của thông tin cá nhân.

Cách nhận đơn thuốc điện tử

• Trong quá trình tư vấn, bác sĩ sẽ gửi đơn thuốc điện tử cho bạn dưới dạng SMS hoặc email.
• Sau đó, bạn sẽ mang đơn thuốc đó đến hiệu thuốc và lấy thuốc theo đơn đã được kê.

Lời kết

COVID-19 đã tạo ra các điều kiện để thúc đẩy đổi mới sức khỏe trực tuyến trên toàn thế giới và truyền cảm hứng cho sự tiến bộ chưa từng thấy để các quốc gia thực hiện chuyển đổi số y tế.

Chúng ta sẽ chứng kiến ​​sức quá trình chuyển đổi số y tế đồng bộ trong tương lai gần, từ việc phát triển hệ thống khám bệnh từ xa đến xây dựng các phần mềm chăm sóc sức khỏe điện tử. Tất cả những chương trình này đểu nằm trong kế hoạch chuyển đổi số y tế với vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nâng cao sức khỏe cộng đồng thông qua việc theo dõi được lối sống, tình trạng và triệu chứng của người bệnh.